Kunduz Yağı (Castoreum)
Birkaç güne kadar hakkında hiçbir fikrim olmadığı, eminim ki birçok veganın da ilk kez duyacağı bir hayvansal üründen bahsedeceÄŸim. Ä°smi, castoreum, nam-ı diÄŸer “kunduz yağı”. Belirtmekte fayda var, bu ürünle ilgili Türkçe kaynak yeteri kadar bulamadım, bu nedenle yabancı kaynaklardan alıntılayarak devam edeceÄŸim. Bunun en önemli sebeplerden biri bu maddenin isminden de anlaşıldığı üzere kunduzlardan elde ediliyor oluÅŸu ve ÅŸanslıyız ki, “kunduz avlama” ne ülkemizde ne de yakınımızda yapılan bir avcılık türü deÄŸil.
Castoreum (kunduz yağı) nedir?
Kunduzlar cinsel organları ve anüs bölgelerinin arasında bulunan keselerden sıvı bir madde üretmekteler. Castoreum adı verilen bu madde, kunduzlar tarafından kürklerini yaÄŸlamak ve bölgesini kokusuyla iÅŸaretlemek için kullanılır. Buradaki ilginç nokta, bu maddenin yaÅŸayan bir kunduzdan veya çevreden hasat edilemiyor oluÅŸu. Ancak kunduz öldükten sonra (biz ona öldürüldükten sonra diyelim) bu keseler vücuttan alınır ve kurutulabilir. KurumuÅŸ kastor keselerinden ise çeÅŸitli ürünlerde kullanılmak üzere kunduz yağı çıkarılır.
Castoreum (kunduz yağı) nerelerde kullanılır?
ÖÄŸrendiÄŸim bir diÄŸer ilginç nokta ise, kunduz yağının yüzyıllardır insanlar tarafından kullanılıyor oluÅŸu (fakat haberimiz bile yok, deÄŸil mi?). Hemen hemen her saÄŸlık sorunu için önemli bir ilaç olarak bilinmekte kunduz yağı. Dünyanın her yerinde kutu kutu satılan Aspirin ilacının önemli bileÅŸenlerinden biri olan salisilik asit, kunduz yağında da bulunuyor. Ancak günümüzde artık kunduz yağı, çok spesifik ilaçlar hariç, ilaç sektöründe kullanılmamakta.
Kunduz yağının halen kullanılmakta olduÄŸu ürünlerden bazıları parfüm ve diÄŸer kozmetik ürünler. Evet, ÅŸaka deÄŸil, yüzünüze, vücudunuza sürdüÄŸünüz ürünler bir kunduzdan geliyor olabilir. Tatlı, misk benzeri bir kokuya sahip olduÄŸundan, bu tür ürünler için çok uygun bir seçenek olarak görülmekte. Nadir de olsa, kunduz yağı, içindekiler kısmında bir bileÅŸen olarak bahsedilse de (Türkiye’de hiç denk gelmediÄŸimi söylemeliyim, belki de gerçekten kullanılmadığı içindir.), isminin geçmiyor oluÅŸu ürünün içinde olmadığı anlamına gelmiyor maalesef. “Parfüm” baÅŸlığı altında kunduz yağı bir koku verici olarak kullanılıyor olabilir.
Bu noktada “the green vegans” sayfasında okuduÄŸum bir cümleden bahsetmek istiyorum. Cümlenin orijinali ÅŸu ÅŸekilde:
“Luckily, there are parfums and other cosmetics with a certified vegan logo and you can always message the producers to ask whether their product contains any animal products such as castoreum. “
Benim bu cümleden anladığım ise, bir ürünün vegan logosuna sahip olması bile bize kunduz yağı konusunda hiçbir bilgi vermiyor! Gerçekten ÅŸaşırtıcı bir durum çünkü kunduz yağı, hayvanlar ile doÄŸrudan baÄŸlantılı olan bir “hayvansal” ürün. Bana kalırsa, kunduz yağı içeren bir ürün vegan logosuna sahip olamamalı.
Not düÅŸelim, bazı sigaralarda da kunduz yağı, aroma verici olarak kullanılabilmekte imiÅŸ.
Peki ya yediklerimizde kunduz yağı var mı?
Ä°ÅŸin en çok merak edilen kısmına geldik. Neticede parfüm, kozmetik, sigara hayatımızın olmazsa olmazı deÄŸil. Peki ya yediklerimizde de kunduz yağı varsa?
Guardian’da paylaşılan bir yazıya göre (aÅŸağıda linki mevcut), kunduz yağının gıdalarda kullanılması Amerika’da FDA onaylı. Kunduz yağının yiyeceklerdeki kullanımı Avrupa’da da maalesef yasal. Ve daha da kötüsü, hangi ürünlerde kullanıldığı belli de deÄŸil. Parfüm ve kozmetikte olana benzer bir ÅŸekilde, gıda da ise “doÄŸal aroma verici” adı altında kunduz yağı kullanılıyor olabilir.
Bir arkadaşımın da dediÄŸi gibi, “Bundan sonra sana abur cubur yok!”
OkuduÄŸuma göre, kunduz yağı çoÄŸunlukla vanilya aroması için, fakat bunun yanısıra karamel ve çilek aroması için de bir alternatif. Buradaki önemli nokta, çok küçük miktarda kunduz yağı kullanarak, çok büyük miktarlarda bu aromaları elde edebiliyor oluÅŸunuz. Bu da beni bir endüstri mühendisi olarak, iÅŸin endüstriyel boyutuna sürüklüyor.
Kunduz yağının yiyeceğinizde bulunma şansı nedir?
Benimkisi sadece ufak bir mantık yürütme olacak. Daha önce belirttiÄŸim gibi, kunduz yağını elde etmek için önce kunduz hayvanına eriÅŸebiliyor olmanız lazım (ya da satın alabilirsiniz ancak bu maliyetleri iki katına çıkaracaktır). Kunduzların halihazırda yaÅŸadığı alanlar, Kuzey Amerika veya Kanada bölgeleri. Buralarda ise kunduz avcılığının yapılıyor olmasının sebebi kunduzun yağı deÄŸil, kunduzun kürkü. Yani, kunduz avlayan insanlar kunduz yağını bir ek gelir olarak Amerika ve Avrupa kıtalarındaki ülkelere satmakta.
Buradaki asıl nokta kunduz yağı olmadığı için, kunduz yağı fazlasıyla maliyetli bir yaÄŸ ve bu maliyeti arttıran bir diÄŸer faktör ise her yerde üretilemiyor oluÅŸu. Kendinizi Avrupa’da gıda sektöründe tutunmaya çalışan bir ÅŸirketin başındaki biri gibi düÅŸünün. Aroma verici olarak meyve veya bitki kullanabilecekken, neden kunduz yağını Kanada’dan getirtmek ile uÄŸraÅŸasınız ki?
Tabi, eÄŸer sattığınız ürün yüzlük banknotları içeriyorsa, kunduz yağını kullanmaktan çekinmeyebilirsiniz. Demek istediÄŸim, parfümlerde ve kozmetik ürünlerde, özellikle üst seviye dediÄŸimiz markalarda, evet, kunduz yağı kullanılıyor olabilir. Dikkat, vegan logosu olsa bile!
Yazıyı bitirmeden ufak notumu da düÅŸeyim. Kunduz yağı ingilizce karşılığında “castor oil” olarak geçiyor. Ancak “castor oil” aynı zamanda hint yağı olarak geçen ve hint yağı bitkisinden (ricinus communis plant) elde edilen bir yaÄŸ, aklınızda bulunsun 
Kaynaklar:
http://thegreenvegans.com/what-is-castoreum/
Yanıtlar