Sangita Iyer görev başında
Hindistan’ın Kerala eyaletinde doğan şimdi ise Toronto’da yaşayan belgesel yapımcısı Iyer, çocukken bazı fillerinin tören ile birlikte gezindiğini görmüş ve güzel olduklarını düşünmüştü. Daha sonra ise hayvanların maruz kaldığı çileyi öğrendi.
Sangita Iyer, dişi fil Lakshmi’yi görür görmez âşık olduğunu söylüyor
BBC’ye konuşan Iyer, “Pek çok filin kalçasında korkunç yaralar, devasa tümörler vardı ve ayak bileklerinden kan sızıyordu çünkü zincirler etlerini kesmişti ve çoğu kördü,” dedi.
Iyer, Hindistan’da gördüğü tapınak fillerine yapılan muameleye dikkat çekmek amacıyla Prangalı Tanrılar (Gods in Shackles) adlı bir belgesel yaptı.
“Çok çaresizlerdi ve zincirler çok ağırdı” dedi. “Buna şahit olmak benim için kesinlikle kalp kırıcıydı.”
Filler festivallerde çok fazla stres yaşıyor, diyor Iyer
Eski bir gelenek
Hindu ve Budist gelenekleri fillere yüksek bir statü atamaktadır. Yüzyıllar boyunca tapınaklar ve manastırlar onları kutsal görevleri yerine getirmek için kullanmıştır. Hatta adanmışlar onlardan bereket bile aramaktalar. Bazı fillerin itibarı Dünya’da geçirdikleri zamandan daha uzun sürmekte.
Kerala’nın ünlü Guruvayur Tapınağı’nın yakınında, Kesavan adında çok sevilen bir filin gerçek boyutlu beton bir heykelini bulacaksınız. Dişleri tapınağın girişini süslüyor. Kesavan’ın 1976’da 72 yaşında yere yığılıp ölmeden önce tapınağın etrafını dolaştığı iddia ediliyor. İnsanların tapınak fillerinin ölümü için bir araya geldiklerini görmek yaygın – o kadar ünlü olmasalar da.
Iyer, “Fillere ölümüne işkence ediyorlar ve ölümlerinden sonra bu filler için gerçekten üzülüyorlarmış gibi kandil yakıp timsah gözyaşı döküyorlar” dedi.
Guruvayur Tapınağı 50’den fazla filin sahibi
Tören filleri Hindistan’daki tapınaklarda kullanılıyor, ancak Kerala’daki varlıkları çok fazla. Eyalet, ülkedeki yaklaşık 2.500 esir filin yaklaşık beşte birine ev sahipliği yapıyor. Hayvanlar, bireylerin yanı sıra tapınaklara da ait. Sadece Guruvayur tapınağında 50’den fazla fil var.
Kazançlı bir iş
Tören filleri sahiplerine çok para kazandırabilir. Iyer, bazı hayvanların festival başına 10.000 dolardan fazla getirdiğini söylüyor. Para, festival organizatörlerinin yanı sıra yerel dükkân sahipleri ve ev sahipleri tarafından ödeniyor.
Sektördeki en büyük isimlerden biri, Asya’daki en uzun tutsak fil olarak kabul edilen Thechikkottukavu Ramachandran‘dır. Ramachandran şu anda 56 yaşında ve kısmen kör. Thrissur’daki yıllık fil geçit töreni sırasında cazibe merkezi olmaya devam ediyor ve hatta kendi Wikipedia sayfasına sahip . Belirgin stres nedeniyle birkaç kez cinnet geçirdi ve geçen yıl iki kişiyi öldürdü, bu da yerel yetkililerin festival fillerinin kullanımını yasaklamasına yol açtı. Ancak protestoların ardından yasak kaldırıldı.
Filler havai fişek gösterileri sırasında korkabilmekte ve cinnet geçirebilmekte
Kendini Hindu olarak tanımlayan Iyer, birkaç yıldır Kanada’da yaşıyor. 2013’te Hindistan’a yaptığı bir gezi sırasında filleri ilk kez tören süsleri ve kıyafetleri olmadan gördü.
Iyer, “Bu hayvanlar, boğa kancaları, çivili zincirler ve şiddetli ağrıları tetikleme amaçlı eklemlerine sokmak için kullanılan sivri uçlu demirler gibi silahlar kullanılarak vahşileştirildi” dedi.
Ramabadran adında bir erkek filin durumu o kadar ağırdı ki, Hindistan Hayvanları Koruma Kurulu (Animal Welfare Board of India) ötenazi önerdi, ancak fil tapınak törenlerinde sonuna kadar kullanıldı.
Iyer, “Bu filin felçli gövdesini bir su tankına daldırmasını izlemek acıklıydı” dedi. “Suyu içemedi.”
Sangita, bu filin felçli bir hortuma sahip olduğu için yiyip içemediğini gözlemledi
Uzmanlar, tapınak yetkilileri tarafından uygulanan kısıtlamaların, tapınak fillerinin fiziksel ve psikolojik durumları hakkında uygun bilimsel çalışmaları engellediğini söylüyor.
Asya filleri konusunda uzman olan Hindistan Bilim Enstitüsü (Indian Institute of Science)’nden Dr. Raman Sukumar, “Tek başına bir tapınak bir fili tutmak için asla iyi bir yer olamaz” dedi.
“Fil son derece sosyal bir hayvandır ve yalnızca sosyal gruplarda tutulmalıdır. Filler, Tamil Nadu’daki yalnız dişi fillerin olduğu tapınaklarda veya Kerala’da tamamen erkek grupların tutulduğu tapınaklarda olduğu gibi asla tek başına tutulmamalıdır.” dedi.
Zincirler birçok filde derin yaralara neden olmuştur
Asya filleri arasında, Kerala’daki tapınak yetkilileri tarafından tercih edildiği üzere sadece erkek fillerin dişleri vardır. Ancak dişi filler, güney Hindistan’ın diğer bölgelerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Iyer, 2014 yılında tutsak bir dişi fil gördüğünü ve ona hayran kaldığını söyledi. “Lakshmi’yi ilk gördüğümde, bu ilk görüşte aşktı.”
“Elimi boynunun altına soktum ve göğsüne dokundum. Bunu yapar yapmaz, beni koklamak için hortumunu elime koydu. Kokuya karşı çok hassaslar.”
Iyer, Lakshmi’nin üzerine su sıktı ve ananas ve muzla besledi. Bir yıl sonra Lakshmi ile tekrar karşılaştığında şok oldu.
Iyer, “Gözlerinden gözyaşlarının sızdığını görünce harap olmuştum. Hortumunun ucuyle kendini ovalıyor ve kendine masaj yapıyordu” dedi.
Milyonlarca kişi fil geçidini görmek için Thirussur’u ziyaret ediyor
Görünüşe göre Lakshmi ‘mahout’undan (fil seyisi) yiyecek almıştı ve seyisi öfkeyle ona acımasızca saldırmıştı. Boğa kancasının darbelerden biri gözüne geldi ve onu kör etti.
Bir filin seyisine itaat etmesini sağlamak için, seyisler hayvanları tapınaklardan uzakta gerçekleşen işkenceli bir eğitim rutinine sokmaktalar.
Iyer, “Filleri 72 saat boyunca ya da ruhları kırılıncaya kadar bağlayıp dövüyorlar ve sonunda seyislerin söylediklerine itaat ediyorlar” dedi. “Onlar zombi gibiler. Pek çok fil sadece yaşayan iskelettir.”
Sangita’nın en sevdiği fil Lakshmi, bir gözünü kaybettikten sonra bile çalışmaya devam ediyor
Yetkililer şimdi tören filleri için dinlenme ve tıbbi kontrol sağlamak için Tamil Nadu ve Kerala’da gençleştirme kampları düzenliyorlar.
Dr. Sukumar, “Belirli bölgelerdeki tapınaklar, fillerin genel refahlarını sağlayan bir ortamda bakım için yeterli tesisler oluşturmak adına işbirliği yapmalıdır” dedi.
Geçen yıl Kerala’nın eyalet hükümeti, tutsak filleri yöneten kuralları güçlendirme niyetini açıkladı, ancak ilerleme yavaş gelişti. Aktivistler, mevcut kuralların bile gerektiği gibi uygulanmadığını söylüyor.
Iyer’e göre tapınak yetkilileri değişmeye gönülsüz.
“Bazıları derin bir inkâr içinde” dedi. “Yanlış olduğumuzu kabul etmek ve yanlışı düzeltmeye istekli olduğumuzu söylemek yerine inkâr etmek daha kolay.”
Alıntı: The woman trying to save India’s tortured temple elephants
