Hindistan Cevizleri ve Köle Zincirleri

Hindistan cevizi içerikli bir ürün tüketirken nereden geldiğini hiç düşündünüz mü? Nasıl bir yerden geldiğini, nasıl hasat edildiğini, kimin tarafından hasat edildiğini, köle zincirlerinin konuyla ne ilgisi olduğunu?

Dünyanın Hindistan cevizi talebinin %85’i Güneydoğu Asya ülkeleri tarafından karşılanıyor. Tayland, Sri Lanka, Endonezya ve Malezya gibi ülkeler hindistan cevizi üretiminin en yoğun olduğu yerler. Peki bu ülkeler Hindistan cevizini nasıl yetiştiriyor? Ve nasıl hasat ediyor? Bu ülkelerde hindistan cevizi hasadı için neredeyse 400 yıldır süregelen bir gelenek var. Domuz kuyruklu makak maymunları yüzyıllardır bunun için, yani hindistan cevizi hasat etmek için köleleştiriliyor.

Yetişkin bir erkek insan, günde ortalama 100 adet hindistan cevizi toplayabiliyor. Yıllar önce bu yeterli olabilirdi ama artık değil. Artan talep, üreticileri daha çok çalışmaya zorluyor. Fakat daha çok insan gücü bu sorunu çözmeye yeterli değil, ve fazlaca maliyetli. Üreticiler de bu sorunun çözümünü maymunlarda buldular. Maymunların insanlardan daha çevik olmaları ve maaş almayacak olmaları, üreticileri hayli heyecanlandırmış olmalı. Ama bu birkaç maymunla olacak iş değil. Peki bu kadar maymunu nereden buluyorlar? Bunun 2 cevabı var; ya ormanlarda yaşayan yavru maymunları kaçırıyorlar, annelerini de öldürmeyi unutmuyorlar tabii ki, ya da maymun üretim ve eğitim tesislerinden satın alıyorlar. Evet artık maymunları kullanmak o kadar yaygın ki, bir piyasası var. Tayland’da hindistan cevizi toplayabilen maymunların yetiştirildiği ve satıldığı maymun eğitim okulları bulunuyor. Üretilen ya da annelerinden çalınan yavru maymunlar bu tesislere getiriliyor ve çok küçükken esaret altında eğitilmeye başlanılıyor.

Uzun hindistan cevizi ağaçlarına tırmanmayı, hindistan cevizlerini ağaçtan koparmayı ve arabalara yüklemeyi öğreniyorlar. Ama hepsinden önce, küçük kafeslerde yaşamaya ve kafes dışındayken sürekli boyunlarında sıkı bir tasma takılı olmasına alışmak zorundalar. Doğaları gereği hareketli ve sosyal canlılar olan makakların bu esarete alışmaları kolay olmuyor, ama kimin umurunda. Onlar artık birer makine. Yeni hayatlarına hazırlanıyorlar. Kafeslere, tasmalara, bütün gün yorgunluktan ölene kadar çalışmaya hazırlanıyorlar.

Eğitim tesisleri, maymunların bu birkaç aylık eğitim sürecinden de para kazanmanın yolunu bulmuşlar; turistler. Turistler, maymunların eğitimini seyretmek para ödüyor. Böylece maymunların eğitimi için yapılan harcamalar karşılanmış oluyor.

Eğitimi tamamlanan maymunlar hindistan cevizi üreticilerine satılıyor. Eğitimli bir yetişkin erkek makak maymunu günde ortalama 1500 adet hindistan cevizi toplayabiliyor. Bu 15 insan gücü demek. 15 insan yerine 1 köle maymun. Son derece karlı bir iş. Üreticilere satılan sayısız maymundan birinin adı Dam ( alt fotoğraftaki). Dam, Tayland’daki tesiste eğitimi tamamlandıktan sonra bir üreticiye satıldı ve yeni hayatı başladı. Aylardır yapmayı öğrendiği aktiviteleri, şimdi de ölene kadar yapmaya zorlanacak.

Noi Petchradab ( alt fotoğraftaki), Tayland’da bir maymun eğitmeni, maymunların haftada 6 gün ve günde 8 saat çalıştıklarını söylüyor. “Çalıştırıldıklarını” demek daha doğru olur. Günde 3 öğün yemek verildiğini ve molalarının da olduğunu söylüyor. Şüpheliyim. Çalışmadıkları zamanlarda, maymunların agresif hareketlerini önlemek için ağaçlara bağlandıklarını da söylüyor. “Bu yaratıklar köpek gibi ısırmıyor. Isırdıklarında bütün damarları parçalıyorlar” diyor Bay Noi. Eh, hiç kimse boynunda zincirle yaşamak istemez.

Schroevers, Tayland’daki başka bir maymun eğitim okulunun yöneticisi, “Sakince oluyor her şey” diyor. “Bağırmak yok, cezalandırmak yok, şiddet yok. Birkaç ağaçta bir, maymun, bakıcısına sarılır ve bakıcısı da maymuna sarılır, masaj yapar.” Pek samimi gelmedi, değil mi? Doğru değil de ondan. Köle – sahip ilişkisinin olduğu yerde saygı ve sevgi olamaz. Aşağıda linki olan videoda da (3.) görüldüğü gibi, Dam bir eşya gibi muamele görüyor. Duyguları ve istekleri umursanmıyor. Dam ölene kadar boynundaki tasma çekiştirilecek. Dam bütün gün, muhtemelen aç karnına ağaçlara tırmanacak ve hindistan cevizi toplayacak. Boynundaki tasma hiç çıkmayacak. Arabalarla oradan oraya götürülecek ve aynı şeyleri tekrar tekrar, ölene kadar yapacak.

Bir bakıcı, yani Dam ağaçlara tırmanırken tasmasını çekiştiren kişi, “bazen maymunlar o kadar yoruluyor ki, düşüp bayılıyorlar” demiş. Buna karşılık tek bir şey söyleyebilirim; bazen mi, hiç sanmıyorum. Aslına bakarsanız, Dam’in sürekli şiddet gördüğünden, açlık sınırında tutulduğundan, tasmasının çekiştirilmesinden dolayı boynunda yaralar olduğundan, sıklıkla yorgunluktan bayıldığından ve yine açlık ve yorgunluktan öleceğinden adım gibi eminim. Dam bir ürün, bir makine olarak görüyor. Dam ölür, yeni bir Dam satın alınır ve hindistan cevizleri toplanmaya devam eder. Eğer hindistan cevizi içeriğiniz Güneydoğu Asya ülkelerinden geliyorsa, o hindistan cevizini Dam’in toplamış olma olasılığı oldukça yüksek.

Bazı hindistan cevizi içerikli ürünlerin üreticileri, içeriğin üretiminde maymun gücü kullanıldı mı sorusuna hayır cevabını verseler de, Güneydoğu Asya, dünyada hindistan cevizi üretiminin %85’ini karşılıyor ve o bölgelerde üretilenlerin %99’unu maymunlar hasat ediyor. Yani bu açıklamalar gerçekçi değil. Yapabileceğiniz bir şey; hindistan cevizi içeriğini başka bir bölgeden temin eden ürünleri tercih etmek olabilir. Yazımı beğendiyseniz paylaşmayı unutmayın. Hayvanlar için vegan olun.