Anita Krajnc

Jessica Scott-Reid – 23 Nisan,2020

Şahitlik İçin Tüm Dünyayı Bir Araya Getirmek

Anita Krajnc

Anita Krajnc’ı kendisi hakkında konuşturmak biraz zorlu bir iş. Torontolu aktivist ve küreselleşmiş Animal Save Movement -önceki adıyla The Save Movement– grup ağının kurucusu Anita, kendi başarılarını anlatmaktansa önce Tolstoy, Ghandi, Paul ve Mark Engler’den alıntılar yapmayı tercih ediyor .İnandığı şeyler uğruna ölecek birisi değil, sadece mütevazı; hayvan haklarının etiğine ve temel ilkelerine, topluma ve toplumdaki adaletsizliklere odaklı. İş, şu an 900 gruba yayılan, Climate Save ve Health Save ana gruplarını da aşan Animal Save Movement’ın kurulmasına gelince, hiçbirimizi şaşırtmayarak neredeyse tüm takdiri köpeğine veriyor.

Anita, Toronto Pig Save Vigil’ında [protesto amaçlı toplanma], Kanada 2013

Aktör Joaquin Phoenix Animal Save aktivistleriyle vigil’e katılıyor. ABD, 2019.

Krajnc, ilk defa 90’ların başında hayvan haklarıyla ilgili bir eylemde yer aldığında Toronto Üniversitesinde lisans öğrencisi olduğunu söylüyor, ilk Save kolunu, Toronto Pig Save, kurmadan çok önce yani. İnsanların hayvan kullanımı hakkında 1981’de çekilmiş bir belgeselin posterini gördüğünü söylüyor, ‘The Animals Film’. Toronto Üniversitesi’nin kütüphanesinde 20 kişiyle birlikte bu belgeseli izlemiş. ‘’Gözlerime inanamadım. Üç gün boyunca hep kâbus gördüm. Sonra vejetaryen oldum, sonra da aktivist‘’. Hemen sonra ‘Hayvanlara Etik Muamele için Öğrenciler’ kulübünün başkanı oldu, medyaya ve kamu denetçilerine sunmak üzere okuduğu üniversitede kullanılan hayvanların sayısı hakkında veri toplamaya başladı. 50.000’e yakın omurgalı hayvan kullanıldığını öğrendi. Verdiği ilk mücadelelerden biri olduğunu söylüyor.

Anita Krajnc diğer aktivistlerle Veggie Pride yürüyüşünde. Toronto, Kanada, 2015.

Anita Krajnc Veggie Pride yürüyüşünde. Toronto, Kanada, 2015.

İleriki yıllarda, Krajnc siyaset bilimi ve çevre çalışmaları üzerine mastır diploması, ardından da siyaset üzerine doktora diploması aldı. Hayvan ve çevre aktivisti olan kardeşiyle birlikte çevre aktivizminde yer aldı. İlk kez 1993’te, Clayquot Boğazı, British Columbia eyaletinde, ‘Orman Savaşı’ adı verilen bir protestoda tutuklandı. ‘Orman Savaşı’, o bölgede bulunan ağaçların kesilmesine karşı yapılan bir protestolar bütünüydü. 1997’de de Greenpeace’le çalışırken ikinci kez tutuklandı.

Krajnc sonra akademik çevrelerde çalışmaya başladı, Queens Üniversitesi de dahil. 2006’da burada çalışırken 2000 yapımı The Witness belgesini izlemesiyle vegan olmaya karar verdi. Bu belgeselin ışığında buzağı eti endüstrisini araştırmaya başladı. ‘’ Buzağı eti endüstrisinin süt ürünleriyle ilişkisi olduğunu bilmiyordum’’, diyor.

2004 yapımlı ‘Peacable Kingdom’ belgeselinin gösterimlerini yapmaya başladı. Belgeselde, hayvanlarını öldürmeyi reddeden çiftçiler anlatılıyordu. Artık Krajnc, öğrettiği her derste hayvan haklarından bahsetmeye başlamıştı. ‘’ Her derste! Mesela Kanada Siyasetine Giriş dersinde bir haftamı sosyal hareketlere ayırırdım ve örnek çalışma da hayvan hakları olurdu.’’

Bir noktadan sonra, diyor Kranjc, hayvan hakları yaptığım her şeye nüfuz etmeye başladı.

Joaquin Phoenix, Krajnc ve Animal Save aktivistleriyle Be Fair Be Vegan reklam kampanyasında. Kanada, 2019.

Anita Krajnc Toronto Chicken Save vigil’ında tavukları fotoğraflarken. Kanada, 2013.Catskill Farm Sanctuary kurucusu Kathy Stevens Toronto Pig Save’le birlikte Şahtilik ediyor. Kanada,2013Mezbaha çalışanları Krajnc’ı zorla uzaklaştırmaya çalışıyor. Kanada, 2015

— ‘’Birçoğumuz gibi, hayvan hakları konusunu öğrenmeye başladığımızda bir parçamız haline geliyor. Hepimizin başka işleri var ama her zaman asıl yapmak istediğimiz, hakkında konuşmak istediğimiz şey hayvan hakları.’’

Bu kapsamlı tutku, Krajnc’ı 2006’da her şeyi değiştirecek olan domuzlarla yüzleşme yoluna itti.

Sıkışık bir kamyondaki domuz. Kanada, 2011.

‘Bir Şahit olmadan önce aktivisttim ama mezbahalara gidip domuzları görmek aklımın ucundan bile geçmemişti.’ diyor Krajnc. Bathurst’taki tramvaydan Lakeshore’daki Quality Meat Packers mezbahasını görebildiği halde hiç ne var ne yok bakmaya gitmediğini söylüyor. ‘’ 2010’da Bay Beans’i [şu an ismi Animal Save Movement’ın ortak kurucularından sayılan köpek] evlat edindiğimizde ancak neler olduğunu gördüm. Bay Beans’le yürüyüşe çıktığımızda hep mezbahanın oraya doğru gittik ve işte o zaman domuzların taşındığı kamyonları gördüm.’’

Krajnc, Animal Save Movement’ın kurulma hikayesinin bir hayvanla başlamasını oldukça ilginç bulduğunu söylüyor. ‘’ Eğer Bay Beans’i evlat edinmeseydim böyle bir grubu [Animal Save Movement] asla kurmazdım. Bundan çok eminim’’. O gün de Krajnc’ı domuzlara götüren Bay Beans’ten başkası değildi. ‘’ Gördüklerime inanamadım. Nasıl korktuklarına ne kadar güzel olduklarına ve ne kadar adaletsiz bir durum içinde olduklarına inanamadım.’’

O anın bir aydınlanış anı olduğunu söylüyor. ‘’Önyargılıydım, ya da her şeyi çok yanlış anlamıştım’’

— ‘’ Tüm domuzların aynı olduğunu düşünürdüm. Ama değillermiş. Bunu onlarla yakınlaştıktan sonra anlıyorsunuz. Bu tüm hayvanlar için geçerli: her biri ayrı ayrı bireyler aslında. Bir gün 7-8 tane domuz taşıyan bir kamyon gördüm ve o an dedim ki, ‘Artık yeter, bir grup kuruyoruz’.’’

Mezbahaya giden bir kamyondaki domuzlar. Los Angeles, ABD, 2019
Anita ve Happily Ever Esther Farm Sanctuary’de [ mezbahalardan kurtarılmış, terk edilmiş hayvanlara bakan sığınak] ilk günü olan Esther. Kanada, 2014.
Tolstoy ve Gandi’nin fedakâr hareketlerinden etkilenen Krajnc, kendini bir şeyler yapmaya mecbur hissettiğini söylüyor. Krajnc, bir şeyler yapmak için sıradan bir insan olduğunu düşünerek ilk başta ikileme düşmüş olsa da eğer onlar [Tolstoy ve Gandi], kendi toplulukları içerisinde bir şeyler yaptıysa, ben de yapmalıyım diyerek harekete geçti.

Bağış toplama, sanat gösterileri ve strateji belirlemeyle geçen birkaç ayın sonunda Krajnc, bir Şahit olması gerektiğini hissetti.

— ‘’ ‘Başka bir canlının çektiği acı sizin de acı çekmenize sebep olduğunda, acı çekeni görmezden gelme arzusuna boyun eğmeyin, aksine acı çekene olabildiği kadar yakınlaşın ve ona yardım edin.’ [Tolstoy]. ‘Şahit Olma’ kavramını buradan çıkardık. İki seçeneğiniz var: ya acı çekenden kaçarsınız ya da onlarla yakınlaşıp yardım edersiniz.’’

Los Angeles Animal Save aktivisti, mezbahaya giden domuzlara su veriyor. ABD, 2019.

Krajnc’a göre hayvanların mezbahalara taşındığı ana şahit olmak tam bir ‘Eureka anı’, insanı değiştirdiğini söylüyor. Bu olaya tanıklık eder etmez dünyanın geri kalanının da görmesi gereken bir şey olduğunu anlıyor. ‘’ Hayvanlara bir iyiliğimizin dokunması için herkesin gerçeklerle yüz yüze olması gerekiyor, çünkü gerçekleri görürlerse bu kötülükten ellerini çekerler.’’

Krajnc,mezbahaya giden bir domuza su verdiği için ona açılan dava sonrası. Kanada, 2015.Krajnc, duruşmasından sonra destekleyicileriyle birlikte. Kanada, 2015.

Animal Save Moment’a olan ilgi büyük ihtimalle Krajnc 2015’te kamyonla mezbahaya taşınan bir domuza su içirdiği için tutuklandığında arttı. Uluslararası manşetlere #PigTrial olarak yansıyan bu olay, daha önce hiç kimsenin dikkate almadığı tartışmaları ve yorumları alevlendirdi. Krajnc’a karşı olan suçlamalar düşürüldü ve emsal davası niteliğini taşıyan bu dava da Kanada ve ABD’deki hayvan aktivistlerine karşı açılan davalardaki gidişatı belirledi.

Melbourne Pig Save aktivisti nakil kamyonundaki [mezbahaya] domuza su veriyor. Avustralya, 2017.

Toronto Pig Save ismi, Krajnc ve en yakın arkadaşının insanların ilgisini çekecek ve katılmak isteyecekleri bir şey aramasıyla ortaya çıktı. Pozitif bir isim olduğunu söylüyor Krajnc. ‘’ ‘Save’, çok güzel bir kelime.’’. Görünüşe bakılırsa da tüm şehirlere uyarlanabilir bir isim. Uyarlandı da zaten. Şimdi sadece dünyanın her yerinde farklı hayvanlara odaklanan 770 ayrı gruba ayrılmakla kalmıyor, aynı zamanda da Climate Save Movement ve Health Save Movement olarak da iki ayrı ana gruba ayrılıyor.

Burlington Pig Save vigil’ı. Kanada, 2018.Anita ve kurtarılmış bir inek Farm Sanctuary’de. ABD, 2013.

Çite asılmış Pig Save fotoğraf ve posterleri. Kanada, 2013.

Krajnc’a soracak olursak, tüm bunlar yeterli değil.

— ‘’ Her yıl milyonlarca hayvana neler olduğunu bilerek sırtımızda çok büyük bir yük taşıyoruz. Bu yetmiyormuş gibi üstüne bir de patladı patlayacak iklim krizi var.’’

Krajnc , Greta Thunberg’ün dünyadaki en önemli kişi olduğuna inanıyor ve Thunberg’ün de bir üyesi olduğu Extinction Rebellion ‘ da iklim aktivistleriyle birlikte çalışıyor.

Tüm bunların yanında deneyimli aktivist, akademisyen ve filozof Krajnc; şahitlik etmeye ve başkalarına ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Hayvanlar, insanlar ve dünya için…

Fotoğraflar: Jo-Anne McArthur

Jessica Scott-Reid Kanadalı bir gazeteci ve hayvan hakları savunucusudur. Çalışmaları düzenli olarak Globe and Mail, New York Daily News, Toronto Stars, Maclean’s Magazine gibi önemli gazete ve dergilerde yayımlanmaktadır.