Laika: Uzayda Küçük, Yalnız Bir Dünyalı

     1950’ler Rusya’sındayız. Moskova’nın soÄŸuk sokaklarında, bir köpek yalnız başına dolaşıyor. Muhtemelen karnı aç, muhtemelen susuz, ve kesinlikle üÅŸüyor. Sonra yanına birkaç adam geliyor; köpeÄŸi biraz inceliyorlar, ve “olur” diyorlar. KöpeÄŸi bir kafese koyuyorlar ve yeni hayatına baÅŸlayacağı laboratuvara götürüyorlar. Köpek tabi ki uzay araÅŸtırmalarında bir denek olarak kullanılacağını, ya da onu bekleyen günlerin ne kadar acı verici olacağını bilmiyor. 

     O dönemde Sovyetler BirliÄŸi, uzaya gönderdikleri ve yörüngeye oturan ilk roketin(Sputnik) topladığı büyük ilgiden sonra, bir sonraki aÅŸamaya geçmek için hiç vakit kaybetmiyor. Bir sonraki aÅŸama; uzaya, yörüngede dönecek bir canlı göndermek.

     Sputnik 2, yani uzaya bir canlı götürecek olan roket için çalışmalara zaten baÅŸlanmıştı. Åžimdi uzaya gidecek olan canlılar üzerinde çalışmalara baÅŸlanacaktı. Sokaktan yeni aldıkları köpeÄŸe Laika adı verildi, ve diÄŸer 2 köpekle birlikte eÄŸitilmeye baÅŸlandı. Bu eÄŸitimler, sıradan köpek eÄŸitimleri deÄŸildi tabi ki. Basit komutları kısa zamanda öÄŸrendikten sonra, bu göreve uygun hale getirilmeleri için çok yoÄŸun bir eÄŸitime tabi tutulacaklardı. Bu 3 köpek, yani Laika, Albina ve Mushka, artık sıradan sokak köpekleri deÄŸillerdi.

     Uzaya gönderilecekleri rokette köpeklere ayrılan alan çok küçüktü. Onları bu oldukça dar alanda sakin kalmaya alıştırmak için haftalarca, git gide küçülen kafeslerde tuttular. En sonunda, artık neredeyse kendi boyutlarında olan bir kafesin içinde, haftalarca bekletildiler.

     Köpekler artık daha önce dışarıda bulunduklarını, hatta “dışarı” diye bir ÅŸeyin var olduÄŸunu dahi unutunca, bu eÄŸitim tamamlanmıştı. Sıradaki eÄŸitim ses ile ilgiliydi. Köpekleri uzaya gönderecek olan roket çok gürültülüydü, ve köpeklerin bu gürültüye alışmaları gerekiyordu. Onları kafeslere kapatıp günlerce roket gürültüsü dinlettiler. Köpeklerin çırpınması, çığlıklar atması ya da aÄŸlaması kimsenin umurunda deÄŸildi. Bu aÅŸama da tamamlanınca, sıra köpeklerin fiziksel özellikleriyle oynamaya geldi. Farklı ameliyatlar geçirdiler. Sonra, birden iÅŸlemleri hızlandırma kararı aldılar. Sputnik 2’nin özel bir güne yetiÅŸtirilmesi gerekiyordu. Bilim adamları, çözümü roketi sadeleÅŸtirmekte buldular. Görüyorsunuz ya, orijinal planda uzaya gönderilecek olan köpeÄŸin geri dönüÅŸü de planlanmıştı. Fakat süre kısıtlanınca, geri dönüÅŸ iptal edildi. Artık bu, tek yönlü bir yolculuk olacaktı.  Bilim adamlarından biri “Bilinen birçok roket teknolojisi çıkartılmıştı. Bu 2. roket, ön tasarım, ya da herhangi bir tasarımdan yoksun hazırlanmıştı” dedi.

     Uzaya göndermek için, eÄŸitimlerinde gösterdiÄŸi baÅŸarı ve itaatten dolayı Laika’yı seçtiler. Çalışanlar Laika’yı seviyordu. Geri dönüÅŸü iptal edilince üzülmüÅŸlerdi. Ona Laika ismi verilmeden önce birçok isim takmışlardı. Bunlardan biri, küçük limon anlamına gelen Limonchik’di. Laika’nın eÄŸitmenlerinden biri, Laika’yı fırlatma gününden 1 gün önce kendi evine götürdü. “Onun için güzel bir ÅŸey yapmak istedim. Çok az zamanı kalmıştı”. Laika gittiÄŸi evdeki çocuklarla vakit geçirdi, oyunlar oynadı. Sabaha karşı bu mutluluktan koparılacaktı.

     Hazırlıklar tamamlandı, Laika kapsüle yerleÅŸtirildi, sadece oturup kalkmasına izin verilecek ÅŸekilde zincirlendi, ama fırlatılmadı. Birkaç arıza ortaya çıktı ve onların onarılması neredeyse 3 gün aldı. Laika o soÄŸuk kapsülde 3 gün boyunca fırlatılmayı bekledi.

     Fırlatma günü gelmiÅŸti. Herkes çok heyecanlı, Laika bir o kadar da korkuluydu. Yemeye eÄŸitildiÄŸi jel mama ile birlikte, ısınmayı engellemek için bir fan, kapsüle yerleÅŸtirildi. Vücuduna baÄŸlanan kablolar aracılığı ile nabzını görebiliyorlardı.

     Fırlatma gerçekleÅŸti. Motor gürültüsü, sarsıntı, ve ısınma. Laika, bu koca dünyada bir tane köpekti sadece. Åžu an yaÅŸadıklarını anlaması imkansızdı. Korkuyordu; git gide sıcaklıyordu; kalbi olması gerekenin 4 katı hızla atıyordu. Sonrasında iÅŸler biraz karışıyor. Yapılan ilk açıklamada Laika’nın yörüngede 1 hafta hayatta kaldığı, sonra planlandığı ÅŸekilde öldüÄŸü söylenmiÅŸti. Yıllar geçtikçe yapılan açıklamalarda farklı iddialar var. Bir açıklamada; bilinçli olarak zehirlenen yemekle 1 hafta sonra acısız olarak öldüÄŸü söylenmiÅŸti. Sonraları yapılan baÅŸka bir açıklamada; 1 hafta yörüngede döndükten sonra oksijensizlikten öldüÄŸü söylenmiÅŸti. Fakat 46 yıl sonra gerçek, sonunda ortaya çıkmıştı. Laika uzaya gönderilirken, soÄŸutma sistemlerinde arıza çıkmıştı. Kapsül ısısının 40 dereceyi geçtiÄŸi söyleniyor. Laika da bu yüksek sıcaklıktan ve girdiÄŸi stresten dolayı, fırlatılışından yaklaşık 6 saat sonra ölmüÅŸtü.

     Laika’nın ölü bedeninin içinde bulunduÄŸu roket, dünyanın etrafında 2.570 kez döndükten sonra atmosfere girip yanarak yok olmuÅŸtu. Laika’nın ölü bedeni, 5 ay boyunca etrafımızda dönmüÅŸtü. 5 ay boyunca hayal kırıklığı ile baktı bize yukarıdan.

     Bilimadamlarından biri, “Zaman geçtikçe daha çok üzülüyorum” demiÅŸ. “Yapmamalıydık. Görevden, bir köpeÄŸin ölümünü meÅŸrulaÅŸtıracak kadar bilgi edinemedik.” Bu görev bilimsel olmaktan çok, sembolikti. 

Bazı kaynaklara göre Sovyetler BirliÄŸi 1951 ile 1966 yılları arasında uzaya 71 kez köpek gönderdi. Bu 71 uçuÅŸun 70’inde, köpeklerin hayatta kalma ve dünyaya dönme ihtimalleri vardı. 70 köpekten 16’sı öldü. 71. uçuÅŸ ise Laika’nın uçuÅŸuydu. Geri dönüÅŸ ihtimali yoktu. Geri dönmesi için hiçbir ÅŸey yapılmamıştı ki. Laika, küçük bir kutunun içinde ölmek için gönderilmiÅŸti, öldü.