Bu sorunun kısa cevabı evet. Uzun cevap ise, doğru bir vegan diyet ile ilerlenmesi gerektiğidir. Nasıl olduğunu öğrenmek için okumaya devam edelim.
Şeker efsanesi ve tip 2 diyabetin temel nedeni
Sağlık profesyonelleri de dahil olmak üzere birçok insan şeker veya karbonhidratların diyabete neden olduğunu ve bunlardan kaçındığımız takdirde sorun olmayacağını düşünmekte. Ancak bu, karmaşık bir hastalığa karşı aşırı basitleştirilmiş ve aslında hatalı bir yaklaşımdır. Diyabetin temel nedeni insülin direncidir.
Yemek yediğimiz zaman, sindirim sistemimiz yediğimiz besini glikoz gibi kanımıza taşınan bireysel yapı maddelerine ayırır. Tüm vücut ihtiyaçlarımız için yakıt olarak kullanılan glikozun kan yoluyla vücudumuzun hücrelerine taşınması için insülin adı verilen bir hormona ihtiyacımız var. Sorun, insülin iyi bir şekilde çalışmayı bıraktığında ve hücrelere giremeyen glikoz kanda biriktiğinde başlıyor. İşte buna ise insülin direnci denmekte.
Şöyle bir benzetme yapabiliriz: insülin, kapıyı açan ve glikozun eve girmesini sağlayan anahtardır. Bir gün eve geldiğinizi ve birinin kilidinize sakız sıkıştırdığını hayal edin. Anahtarı deliğe sokmaya çalışıyorsunuz ama sakızın deliği tıkaması nedeniyle yapamıyorsunuz. İnsülin direnci başladığında vücudunuzun için de olan şey budur. İnsülin işlevini yerine getiremez çünkü hücrelerinize kelimenin tam anlamıyla “sakız yapışmıştır”.
Kök nedenin ele alınması
Yalnızca semptomu (yüksek kan şekerini) ele almak yerine, temel nedeni (insülin direncini) ele almak daha iyi olur. Beslenme açısından ilk hedef, yüksek yağlı yiyecekleri ve/veya genel olarak fazla kaloriyi (bu da vücudunuzda daha fazla yağ üretir) ortadan kaldırmak olmalıdır. Diyetimizdeki yağı azaltırsak, kelimenin tam anlamıyla kilitleri “temizlemiş oluruz” ve insülin yeniden çalışmaya başlar.
Çözüm olacak diyet tipi: az yağlı tam gıdalar ile bitki bazlı beslenme
Neleri tüketmeliyiz?
– Sebzeler
– Meyveler (evet, meyve!)
– Tam tahıllar
– Baklagiller
– Kuruyemişler ve çekirdekli gıdalar (aşırıya kaçmadan)
– Şifalı otlar ve baharatlar
Çoğu insan meyve denilince hayrete düşüyor. Şeker hastasıysanız, “elma yersem kan şekerim yükselir” diye düşünüyor olabilirsiniz. Bir açıdan haklı olabilirsiniz, ancak bu yüksek kan şekerinin temel nedeni elma değil, insülin direncidir. “Kilitleri temizlediğimizde”, vücudunuz normal olarak meyve ve tam tahıllar gibi sağlıklı karbonhidrat açısından zengin yiyecekleri metabolize etmeye başlar. Yüksek kan şekerinin, diyabetin nedeni değil, bir belirtisi olduğunu unutmayın.
Neleri tüketmemeliyiz?
– Yağ oranı yüksek olduğu için her türlü hayvansal ürünler
•Et – kırmızı et, tavuk, balık
•Yumurta
•Süt ürünleri – süt, peynir, yoğurt, tereyağı
– Her türlü işlenmiş gıda (hayvan veya bitki bazlı), örneğin:
•İşlenmiş etler (sosisli sandviç, sosis vb.)
•Kızartılmış yiyecekler
•Unlu mamüller, atıştırmalık yiyecekler
•Sıvı yağlar – zeytinyağı gibi bitkisel yağlar bile en aza indirilmeli ve/veya tamamen diyetten çıkarılmalıdır.
Şimdi tam zamanı
Tip 2 diyabet gibi hastalıkları olan kişilerin COVID-19 gibi bulaşıcı hastalıklara yenik düşme olasılığı çok daha yüksektir. Bunun iki nedeni olabilir. Birincisi, diyabet, bağışıklık sistemini zayıflatarak hastalıkla savaşmayı zorlaştırır. İkincisi, bu virüs, yüksek kan şekeri seviyeleri içeren ortamları seviyor gibi görünüyor.
Referanslar ve daha fazla bilgi için
Daha fazla bilgi için bu çok satan kitaplara göz atabilirsiniz:
(1)“Mastering Diabetes” www.masteringdiabetes.org
(2)“Dr. Neal Barnard’s Program for Reversing Diabetes: The Scientifically Proven Method for Reversing Diabetes Without Drugs” www.pcrm.org
Şimdi, bu makaleyi okuduktan sonra, kendinize doktorunuzun neden daha önce bunlardan hiçbirinden bahsetmediğini soruyor olabilirsiniz. Ne yazık ki, dünyanın her yerinde doktorlar eğitimlerinin bir parçası olarak çok az beslenme eğitimi alıyorlar veyahut hiç almıyorlar. Ayrıca, az yağlı tam tahılları içeren bitki bazlı beslenme lehine çok büyük bilimsel kanıtlara rağmen, geleneksel tıp topluluğu hala sağlıklı beslenmeye çok az veya hiç vurgu yapan farmasötik bir paradigmaya sabitlenmiştir. Bu arada ise milyonlarca insan gereksiz yere acı çekiyor. O insanlardan biri olma.
Bilgilen ve vegan ol!
**********
Yazar biyografisi
Didem Varol, Kayıtlı bir Diyetisyendir ve bu nedenle Ontario Diyetisyenler Koleji’ne kayıtlıdır. Kanada, Montreal’deki McGill Üniversitesi’nden mezun oldu. Halen İstanbul’da yaşıyor ve kendi özel muayenehanesi olan Plantgevity Nutrition Solutions’ı yönetiyor. Bundan önce, kronik hastalıkların önlenmesi alanında Halk Sağlığı Diyetisyeni olarak Toronto Halk Sağlığında yaklaşık 10 yıl çalıştı. T. Colin Campbell Center for Nutrition Studies & eCornell’den Bitki Bazlı Beslenme Sertifikası almıştır. Aynı zamanda Doktorlar Sorumlu Tıp Komitesi tarafından geliştirilen kanıta dayalı beslenme ve pişirme programı olan “Yaşam İçin Gıda” Eğitmenidir.
Can a vegan diet prevent and potentially reverse type 2 diabetes?
The short answer is yes. The long answer is it must be done right. Read on to find out how.
The sugar myth and the root cause of type 2 diabetes
Many people, including health professionals, think sugar or carbohydrates cause diabetes and if we just avoided them, we’d be fine. This is an over-simplified and, in fact, erroneous approach to a complicated disease. The root cause of diabetes is insulin resistance.
When we eat food, our digestive system breaks it down into individual nutrients, such as glucose, that get carried into our blood. From our blood, we need a hormone called insulin to transport glucose into our bodies’ cells where it’s used as fuel for all of our bodily needs. The problem begins when insulin stops working very well and glucose, unable to enter the cells, accumulates in the blood. This is what’s called insulin resistance.
Here is a good analogy. Insulin is the key that unlocks the door and lets glucose into the house. Imagine you came home one day and someone shoved chewing gum into your lock. You’re trying to put your key in the keyhole, but you can’t because of the obstruction from the gum. This is what’s going on inside your body when insulin resistance begins. Insulin can’t perform its function because your cells are literally “gummed up” with fat.
Addressing the root cause
Rather than merely addressing the symptom (high blood sugar) we would do better by addressing the root cause (insulin resistance). In terms of nutrition, the first goal should be to eliminate high-fat foods and/or an excess of calories overall (which in turn produces more fat in your body). If we reduce the fat in our diet, we literally “clean out” the locks and insulin starts to work again.
The diet solution: low-fat whole-foods plant-based nutrition
What’s in?
- Vegetables
- Fruits (yes, fruit!)
- Whole grains
- Beans
- Nuts & seeds (in moderation)
- Herbs & Spices
Most people are shocked about fruit. If you have diabetes, you might be thinking: “if I eat an apple, my blood sugar will go up”. Now you may be right, yet the root cause of that high blood sugar reading is not the apple, but rather insulin resistance. Once we “clean up the locks”, your body starts to normally metabolize healthy carbohydrate-rich foods like fruit and whole grains. Remember that a high blood sugar reading is a symptom of diabetes, not the cause.
What’s out?
- Animal products of any kind because they are high in fat
- Meat – red meat, chicken, fish
- Eggs
- Dairy foods – milk, cheese, yogurt, butter
- Processed foods of any kind (animal or plant-based), examples include:
- Processed meats (hot dogs, sausages, etc.)
- Fried foods
- Baked goods, snack foods
- Liquid oils – even plant oils such as olive oil should be minimized and/or eliminated
The time is now
People with underlying conditions such as type 2 diabetes are much more likely to succumb to infectious diseases, like COVID-19. There could be two reasons for this. Diabetes weakens the immune system, making it harder to fight the disease. Secondly, the virus seems to flourish in an environment of high blood glucose levels.
References and for more information
Check out these bestselling books for more information:
- Mastering Diabetes written by the founders of masteringdiabetes.org
- “Dr. Neal Barnard’s Program for Reversing Diabetes: The Scientifically Proven Method for Reversing Diabetes Without Drugs” written by the founder of pcrm.org
Now, after having read this article, you may be asking yourself why your doctor hasn’t mentioned any of this to you before. Sadly, doctors all over the world receive little to no nutrition education as part of their training. Also, despite the overwhelming scientific evidence in favor of low-fat whole-foods plant-based nutrition, the conventional medical community is still fixed in a pharmaceutical paradigm with little to no emphasis on healthy nutrition. In the meantime, millions of people needlessly suffer. Don’t be one of those people.
Get informed and go vegan!
**********
Writer bio
Didem Varol is a Registered Dietitian and, as such, is registered with the College of Dietitians of Ontario. She is a graduate from McGill University in Montreal, Canada. She currently lives in Istanbul and runs her own private practice, Plantgevity Nutrition Solutions. Prior to that, she spent almost 10 years working at Toronto Public Health, as a Public Health Dietitian in the field of chronic disease prevention. She has completed a Plant-Based Nutrition Certificate from the T. Colin Campbell Center for Nutrition Studies & eCornell. She is also a “Food For Life” Instructor, which is an evidence-based nutrition and cooking program developed by the Physicians Committee for Responsible Medicine.
