Veganlar Daha mı Akıllı?

Hepimiz daha akıllı olmak istiyoruz. Ancak, veganların biraz daha avantajı olabilir mi? Veganlar hayvansal ürünleri yiyenlerden daha mı akıllı?

Bu soru kesin bir cevabı bulunmamakla birlikte, et ve hayvansal ürün içeren yiyecekleri tüketmeyen insanların tüketenlere kıyasla daha yüksek zeka seviyelerine yönelebileceÄŸini öne süren çok sayıda kanıt var.

Zeka söz konusu olduÄŸunda, bir insanın yaÅŸam tarzı ve diyeti, hem basit iÅŸler hem de daha yüksek muhakeme becerileri gerektiren ÅŸeylerde ne kadar iyi olduÄŸu üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir.

Sonuçta, yediÄŸimiz yiyeceklerin aldığımız besinlerle doÄŸrudan bir iliÅŸkisi vardır; bu da vücudumuzun ne kadar iyi çalıştığını etkiler (bu durumda beynimizin ne kadar iyi çalıştığını).
Bu makalede, genel olarak insan beyni hakkında bazı bilgiler paylaÅŸacağım, ayrıca veganların daha akıllı olduÄŸuna dair dikkat çekici kanıtlar açıklayacağım. Sonuçta, sizlere “Veganlar daha akıllı mı?” sorusuna bilgilendirici ve tatmin edici bir cevap vermeyi umuyorum.

Yaban mersini, tüketim saatleri içinde biliÅŸsel performansı önemli ölçüde artırabilir.
– Dr. Michael Greger

İnsan beyni hakkında

Ä°nsan beyni kuÅŸkusuz insan vücudundaki en karmaşık organdır. Vücudunuzun tüm duyularını ve iÅŸlevlerini kontrol etmekle kalmaz, aynı zamanda söz konusu uyaranlara en uygun fizyolojik yanıtı üretmek için vücudunuzun diÄŸer bölümlerinden toplanan bilgileri de yorumlar.

Ä°nsan beyninde, her biri kendi amacı ve sorumlulukları olan birçok farklı bölüm vardır. Beynin en yaygın üç ana bölüme ayrıldığı söyleniyor: beyin sapı, serebrum ve beyincik.

Serebrum en büyük kısımdır ve konuÅŸma, akıl yürütme, öÄŸrenme, ince motor kontrolü, duyguları iÅŸleme ve daha fazlası gibi yüksek iÅŸlevlerden sorumludur. Beynin bu kısmı ayrıca görsel, dokunsal ve iÅŸitsel bilgilerin alınmasından ve iÅŸlenmesinden sorumludur.

Bu arada, beyincik daha temel fiziksel sorumluluklarla ilgilenmekte; kas hareketlerini koordine etmekte vekişinin dengesini ve duruşunu korumaktadır.

Beyin sapı temel olarak beynin diÄŸer bölümleri ve omurilik arasında bir röle merkezi olarak iÅŸlev görür (ki bu vücudunuzun geri kalanına baÄŸlanır). Beyin sapı, solunum, kalp atış hızı, uyanma ve uyku döngüleri, vücut ısınız ve daha fazlası gibi birçok otomatik iÅŸlevden sorumludur. Beyin sapı ayrıca beyninizin hapşırma, öksürme, kusma ve yutma gibi refleksif hareketlerden sorumlu kısmıdır.

Human Brain Facts'in makalesine dayanarak, bilim adamları ve araÅŸtırmacılar insan beyninin karmaşıklıklarını yüzyıllardır anlamaya çalışıyorlar ve bilim bu konuda ileriye doÄŸru büyük atılımlar yaparken (yukarıda bahsedildiÄŸi gibi özellikle beynin hangi kısımlarının ve hangi bedensel iÅŸlevlerden sorumlu olduÄŸunu anlamak konusunda) bu organın nasıl çalıştığını öÄŸrenmek için hala çok daha fazlası var.

Everyday Health'e göre, beyin saÄŸlığı için en kritik üç besin maddesi; Omega-3 YaÄŸ Asitleri (konsantrasyonun iyileÅŸtirilmesine ve hafıza kaybının önlenmesine yardımcı olabilir), flavonoidler (beyinde yaÅŸlanmanın etkileriyle savaşır ve özellikle hafıza sorunlarını önlemeye iyi gelir) ve E vitamini (hücre hasarını önlemek için iyidir ve hatta Alzheimer hastalığını geciktirmek için bazı çalışmalarda bile gösterilmiÅŸtir).

Bilim, saÄŸlıklı ve yüksek iÅŸleyen bir beyni korumak için hangi besinlerin en önemli olduÄŸu konusunda bir anlayış geliÅŸtirmiÅŸtir.

Et Yiyenlerin Beyinleri ile Vegan Beyinler

Vegan bir diyetin bir kiÅŸinin akıl saÄŸlığı için et yiyen bir diyetten daha iyi olup olmadığı konusunda ateÅŸli tartışmalar çok fazla vardır.

Sonuçta, herhangi bir diyetle iyi biliÅŸsel saÄŸlık elde etmek, Livestrong makalesinde doÄŸrulanan ve tartışılan, bir besin dengesi elde etmeye baÄŸlıdır.

SaÄŸlıklı bir vegan diyette bile, vücudunuzu ve beyninizi saÄŸlıklı ve tam olarak iÅŸlevsel tutabilmek için gereken temel besin maddelerini elde etmek için dikkatle yediÄŸiniz yiyecekleri seçmeniz gerekecektir.

Bununla birlikte, vegan veya vejetaryen olan kiÅŸilerin (yetiÅŸkinler gibi bir yaÅŸam tarzı benimsemiÅŸ olsalar bile) tipik olarak et yiyen insanlardan daha yüksek IQ'lara sahip olduÄŸuna dair kanıtlar gösteren çalışmalar yapılmıştır.

Yapılan bir araÅŸtırma (çocukluk çağında zeka konusunu uzun süreli diyet seçimleriyle ilgili olarak tartışan Psikoloji Bugün makalesinde bahsedilmiÅŸtir) yetiÅŸkin vejeteryanlara yöneliktir ve ortalama olarak çocukluk döneminde bu kiÅŸilerin et yiyenlere göre daha yüksek IQ'ları olduÄŸunu doÄŸrulamıştır (ortalama IQ vejetaryenler için yaklaşık 109.1, et yiyenler için ortalama 100.9).

Ek olarak, LifeHacker'ın makalesinde ayrıca, vegan veya vejetaryen beslenmenin (çoÄŸu durumda veganların ve vejeteryanların sadece daha akıllı deÄŸil aynı zamanda empatik olduÄŸunu da açıkladıkları) beyin aktivitelerini arttırdığını açıklarken, et yiyenlerin obezite, kalp hastalığı, diyabet ve diÄŸer ciddi saÄŸlık koÅŸullarını geliÅŸtirme ÅŸansının daha yüksek olduÄŸuna deÄŸinmiÅŸtir.

Vegan diyetler tipik olarak vejeteryan diyetlerinden daha katı olsa da (vegan ve vejeteryanlarda et yiyenlere kıyasla bu yüksek zeka eÄŸilimini doÄŸrulamak için daha fazla araÅŸtırma yapılması gerekmektedir), “veganlar daha mı akıllı?” sorusunun cevabının “evet” olduÄŸunu reddecek bir kanıt yoktur.

Bu makalenin sonraki iki bölümünde, akıllı bir diyet ile akıllıca olmayan bir diyet arasındaki farkı yaratabilecek gıdaların bazılarını açıklayacağım.

Veganların Yediği ve Sizi Daha Zeki Yapan Yiyecekler

Bu makalenin önceki bölümlerinde belirtildiÄŸi gibi, beyin saÄŸlığı söz konusu olduÄŸunda (E vitamini, flavonoidler ve Omega-3 yaÄŸ asitleri gibi) kritik öneme sahip bazı besinler vardır.

Ve veganlar yedikleri meyve ve sebzelerden bu faydalı besinleri bol miktarda alabilirler.

ÖrneÄŸin E Vitamini, birçok bitkide bulunabilen beyin saÄŸlığı için önemli bir besindir.

Global Healing Center'ın faydalı makalesine göre, E vitamini; badem, fındık, çam fıstığı ve diÄŸer çiÄŸ tohumların yanı sıra Ä°sviçre pazısı, hardal yeÅŸillikleri, ıspanak, lahana ve ÅŸalgam gibi yeÅŸilliklerde bulunabilir. Zeytinler ve papalar da mükemmel E vitamini kaynaklarıdır.

Omega-3 YaÄŸ Asitleri, çeÅŸitli vegan gıdalarda da bulunabilir. ÇoÄŸu insan için birincil kaynak balık ve yumurta gibi hayvansal ürünler olsa da (her ikisi de veganlar için uygun seçenekler deÄŸildir), ancak bazı fındık ve sebzelerden yeterince omega-3 alınabilir.

PETA'nın makalesi, veganların diyetlerinde yeteri kadar omega-3 elde edebileceÄŸini göstermekte, ceviz ve bazı yeÅŸilliklerin iyi omega-3 kaynakları olarak önerildiÄŸini söylemekte; ayrıca, yüksek seviyelerde omega-3 içeren yemekler için bazı vegan dostu tarifler sunmakta.

Åžimdi, beyninizdeki yaÅŸlanmanın etkilerini önlemeye yardımcı olmak için önemli olan flavonoidlere geçiyoruz (özellikle hafıza problemleri söz konusu olduÄŸunda).

Livestrong'un makalesinde, yaban mersini, ahududu, kızılcık ve çilek gibi parlak ve canlı renklere sahip meyveler, portakal, greyfurt, limon, erik, elma ve ÅŸeftali, koyu renkli fasulye (barbunya fasulyesi ve siyah fasulye gibi) ve bazı fındıklar (ceviz, antep fıstığı ve cevizler gibi) gibi iyi miktarda flavonoid içeren mükemmel bir gıda listesi sunulmaktadır.

Tabii ki, sadece beyninizin saÄŸlığını deÄŸil, tüm vücudunuzun saÄŸlığını da artırmak için yenebilecek birçok vegan dostu yiyecek var.

Åžimdi ise, vegan diyetin hayvansal ürünler ve saÄŸlıksız gıda içeren bir diyet üzerindeki avantajlarını daha iyi açıklamak için saÄŸlığınız üzerinde olumsuz etki yaratabilecek yiyecekleri tartışacağız.

Veganların Daha Az Yediği Daha Az Zeki Olan Daha Az Yiyecekler

DoÄŸal gıdalar genel saÄŸlığımızı arttırmaya ve zekâmızı arttırmaya yardımcı olabildiÄŸi gibi, kötü ve saÄŸlıksız yiyecekler de saÄŸlığımızı ve zihinlerimizin çalışmasını olumsuz yönde etkileyebilir.

Colonics Chicago’dan gelen makale, bu tür yiyecekleri listeliyor ve neden vücudumuz ve beynimiz için bu kadar kötü olduklarını açıklıyor.

Bu listede abur cuburlar (ÅŸeker, tuz ve trans yaÄŸlar yüksektir), hızlı yiyecekler ve paket yiyecekler (özellikle koruyucular, katkı maddeleri içerebilen hızlı yiyecekler, hamburgerler ve sosisli sandviçler gibi) kullanılan et türlerine ve nereden geldiklerine baÄŸlı olarak hormonlar ve iÅŸlenmiÅŸ proteinler (sosis, sosisli sandviç ve salam gibi ürünler) bulunmakta.

Veganlar bu saÄŸlıksız yiyeceklerin çoÄŸunu satın almadıklarından ve büyük oranda yemeyeceklerinden, içlerindeki zararlı katkılardan kaçınırlar (aynı zamanda bu yiyeceklerin zeka üzerindeki olumsuz etkilerini önlerler).

Beyin saÄŸlığı için yüksek risk taşıyan baÅŸka bir yiyecek türü de cıva içeriÄŸi yüksek balıklardır; genel olarak balık, içerdiÄŸi omega yaÄŸ asitleri sayesinde faydalı olsa da, civa bakımından yüksek olan balıklar, cıvanın sinir sisteminize yapabileceÄŸi zararlardan dolayı saÄŸlığınız için tehlikelidir.

Sonuç olarak, veganların bu tür zararlardan muzdarip olma ihtimalleri daha düÅŸüktür çünkü balık yemezler.

Özetle, beyin saÄŸlığına fayda saÄŸlayabilecek birçok gıda olduÄŸu gibi, kaçınılması gereken gıdalar da vardır; neyse ki, vegan bir yaÅŸam tarzı, yiyemeyeceÄŸiniz yiyecekler nedeniyle sizi doÄŸru yöne yönlendirecektir.

Et Yemeye İlişkin Ruh Sağlığı Sorunları

Vegan beslenme sadece doÄŸru meyve ve sebzeleri yeterince yemenizi saÄŸlayarak beyin saÄŸlığına yardımcı olmakla kalmaz (böylece beyninizin gerektiÄŸi gibi çalışması için gereken miktarda besinleri de alır), et yemekle gelen potansiyel saÄŸlık sorunlarından kaçınmanıza da yardımcı olabilir.

Et yemeye gelince en kaygılanan konulardan biri, Alzheimer riskinin artmasıdır.

PETA'nın makalesine göre, C hastalığını, bazı et ve süt ürünlerinde bulunabilecek kolesterol ve toksinlere baÄŸlayan bir araÅŸtırma bulunmakta. Ek olarak, et ve diÄŸer hayvansal ürünleri tüketen insanların Alzheimer hastalığına yakalanma riski veganlara ve vejeteryanlara kıyasla daha büyük bir risk oluÅŸturuyor.

Üstelik, bir kiÅŸiyi Alzheimer'a yakalanmasına karşı korumaya yardımcı olabilecek önemli besinlerin çoÄŸu, birçok vegan diyetinin çekirdeÄŸini oluÅŸturan meyve ve sebzelerde bulunabilir.

Et ve diÄŸer hayvansal ürünlerin tüketimi ile ilgili olarak ortaya çıkan bir diÄŸer saÄŸlık sorunu depresyondur. Konuyla ilgili araÅŸtırmalar devam ederken, et yeme ile depresyon riski arasında bir baÄŸlantı olduÄŸunu gösteren bazı çalışmalar yapılmıştır.

Ancak, depresyon karmaşık bir saÄŸlık durumu olduÄŸundan, et yemenin bir kiÅŸinin zihinsel saÄŸlığını nasıl etkileyebileceÄŸinin özelliklerini daha iyi belirlemek için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.

Bununla birlikte, birçok insan için, sadece depresyonda potansiyeli bile, et ve hayvansal ürünleri tüketmeyi yeniden düÅŸünmeye teÅŸvik etmek için yeterlidir.

Sonuç

Sonuç olarak, veganların daha zeki olduklarını kesin olarak doÄŸrulamak için daha fazla araÅŸtırma yapılması gerekirken, hayvansal ürünler ve zararlı katkı maddeleri içeren iÅŸlenmiÅŸ gıdalar gibi potansiyel olarak zararlı gıdalar tüketmedikleri için, sorunun ne kadar açık olduÄŸu anlaşılıyor.

Veganlar daha mı akıllı? Evet, daha akıllılar.

Sonuçta, veganlar sadece et ve diÄŸer hayvansal ürünlerle birlikte gelen potansiyel saÄŸlık risklerinden kaçınmakla kalmıyor, aynı zamanda saÄŸlıklı ve iÅŸleyen bir beyni korumak için gereken temel besinleri içeren yüksek düzeyde saÄŸlıklı gıdalar tüketiyorlar.

Veganların daha zeki olduÄŸunu mu düÅŸünüyorsun? AÅŸağıdaki yorum bölümünde bana bildirin. Bu makaleyi en sevdiÄŸiniz sosyal medya platformunda paylaÅŸmayı da unutmayın!

Direkt çeviridir:

https://whoopwellness.com/are-vegans-smarter/